در قرآن کریم تشکیل امت واحده به منزله زمینه و بستر واقعی «سیر الی الله» معرفی شده است (ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون) تقابل دائمی جریان حق و باطل در طول تاریخ در تمامی اشکال و سطوح و عوامل و زمینه های مختلف آن در نهایت به تقابل همین دو جریان توحید و شرک باز می گردد. حضرت امام می فرمود: «تفرقه از شیطان است و وحدت کلمه و اتحاد از رحمان است.»
دیر زمانی است که در جوامع اسلامی، وحدت مسلمین و اتحاد میان کشورهای اسلامی بر سر زبانهاست و احزاب و اشخاص سیاسی در بسیاری از بلاد اسلامی با همین شعارها قدرت را به دست گرفته و حکومت می رانند. صدها کتاب و مقاله در این باب نوشته می شود و خطبا و گویندگان و نویسندگان بر اهمیت و ضرورت آن تأکید می ورزند، اما در عمل گامی مثبت و تعیین کننده برداشته نمی شود. به نظر من ریشه این ناکامیها را باید در مبانی ای جستجو کرد که بدون توجه به آنها همه تلاشها همچنان بی نتیجه خواهد ماند.
به نظر من مهمترین رسالت این گونه مجامع آن است که رابطه تفکی ناپذیر میان اعتقاد به وحدت و لوازم آن با جهان بینی نظامهای فکری و اصولی عقیدتی و ارزشی و اخلاقی را تبیین کنند.
مگر می توان تفکر توحیدی داشت، خدای یگانه را پرستید، اراده الهی را در همه اشیاء و عالم هستی ساری و جاری دانست، اما در میان عمل و ارتباط با خلق خدا نسبت به سرنوشت دیگران بی تفاوت ماند؟ مگر می توان موحد بود و در «سپاه اصحاب تفرقه» قرار گرفت؟! چگونه است که در صدر اسلام وقتی آوای توحید به گوش جان آنانکه از ظلمت حاکمیت شرک و بت پرستی به ستوه آمده بودند می رسد، عصبیتهای جاهلی فخر فروشی ها و قوم گراییها و افتخار به عشیره و نام و نسب، فرو می ریزند و همه آنچه که زمینه های اختلاف و تفرقه بودند حتی روابط سببی و نسبی نیز در مقابل اعتقاد به خدای واحد و نور عبودیت رنگ می بازند و جامعه ای پدید می آورند که «خیر امت» لقب می گیرد و آنچنان کنونی از وحدت و همدلی تشکیل می شود که در آن بردگان سیه چرده پابرهنه در کنار رجال برجسته و ذی نفوذ قریش، ارزش و نقشی همسان و بلکه افزون می یابند و چنان تمدنی را پایه می گذارند که امپراتوری قدرتمند ایران و روم در مقابلش تاب مقاومت نمی آورد؟ و دیر زمانی نمی گذرد که اقوام و ملتهای مختلف بدون توجه به مرزهای جغرافیایی و خصیصه های قومی و ملی خویش به استقبال حقیقت می شتابند. براستی چرا امروز مفهوم امت با همه اهمیتی که در «قرآن و سنت» داشته مورد بی مهری قرار گرفته و دوباره، سوابق باستانی، محدوده جغرافیایی و مسائلی از این قبیل، منافع ملی مسلمانان را به صورت جداگانه و مجزای از سرنوشت دیگر برادران هم کیش خود تعریف و مشخص می کنند؟
چنانکه در آغاز سخن از زبان حضرت امام گفتم «تفرقه از شیطان است و وحدت کلمه از رحمان» تاریخ ثابت کرده است که ندای وحدت حقیقی از ناحیه کسانی و از سوی فطرتهای توحیدگرای مردم اجابت می شود که خود بیش از هر کسی اعتقاد به توحید را در میدان عمل تجربه کرده باشند. و چنانکه اشاره کردم لزوم حفظ وحدت، یک حرکت سیاسی مقطعی برای تحکیم قدرت نیست.
تلاش برای حفظ وحدت و پرهیز از تفرقه یک واجب عینی است که ریشه در اعتقاد به وحدانیت خالق هستی دارد. اصحاب تفرقه، اصحاب شیطان اند و منادیان و عاملان به وحدت در سلک رحمانیان اند. هرگاه جامعه ای به چنین اعتقادی رسید وحدت حقیقی شکل می گیرد و بی تفاوتی نسبت به سرنوشت آحاد امت و تفرقه و نفاق در مقابل حرکت نیرومند امت واحده رنگ می بازد و این همان حقیقتی است که انقلاب اسلامی عملاً آنرا ثابت کرد.
تاریخ فراموش نمی کند که مردی خداخواه با دستهایی به ظاهر خالی از همه سلاحهای مادی، ندای وحدت سر داد، انسانهای مؤمن اجابت گفتند، دنیای پیشرفته با تمام وجود در مقابلش قد علم کرد، صاحبان بزرگترین زرادخانه های جهان در حمایت از دشمنانش رسماً و علناً متحد شدند اما «وحدت کلمه ملت» در مقابل اتحادیه نیرومند مبتنی بر منافع مادی اصحاب قدرت پیروز شد. روزگاری که انقلاب اسلامی بر دشمن رو در روی خود غلبه کرد و ارکان نظام سلطنت را در هم کوبید، تعداد گروه هایی که به مقابله با نظام نو پا برخاستند و از ناحیه قدرتهای بزرگ حمایت شدند آنچنان گسترده بود که حتی ذکر نام آنها نیازمند تدوین یک کتاب است.
او در مکتب عرفانی خویش که برگرفته از قرآن کریم و آموخته های عارف اکمل، حضرت ختمی مرتبت محمدبن عبدالله (ع) و ائمه طاهرین بود، وحدت حقیقی عالم خلق و امر را برای خویش حل کرده بود و در مشرب فلسفی خود نه تنها از وحدت وجود بلکه حتی در مجامع خصوصی که اهلش حضور داشتند از وحدت حقیقی موجودات سخن می گفت.
حضرت امام در کتاب شرح چهل حدیث که برای استفاده عموم نوشته شده در بیان تاریخی و اخلاقی معنا و ماهیت وحدت کلمه می فرماید: یکی از مقاصد بزرگ شرایع و انبیاء عظام –سلام الله علیهم– که علاوه بر آن که خود مقصود مستقل است، وسیله پیشرفت مقاصد بزرگ و دخیل تام در تشکیل مدینه فاضله می باشد، توحید کلمه و توحید عقیده است، و اجتماع در مهام امور و جلوگیری از تعدیات ظالمانه ارباب تعدی است، که مستلزم فساد بنی الانسان و خراب مدینه فاضله است. و این مقصد بزرگ که مصلح اجتماعی و فردی حضرت امام وحدت را از سنخ رحمت و محصول مقدماتی دانسته که بدون آنها وحدت حاصل نخواهد شد. او فرموده است: باید کوشش کنیم که این رحمت ادامه پیدا کند و کوشش این است که اولاً الهی شویم، در راه خدا خدمت کنیم، خودمان را فرمانبر از خدا بدانیم و خودمان را از او و به سوی او بدانیم و دنبال همین معنا مسأله دوم که وحدت و انسجام است حاصل می شود. برای اینکه تفرقه از شیطان است و وحدت کلمه و اتحاد از رحمان است.
حضرت امام در مواضع خویش در باب وحدت به همان اندازه که به ضرورت و اهمیت آن سفارش کرده است بر توجه به لوازم آن نیز تأکید داشت و معتقد بود که اتحاد بدون تحقق زمینه ها و راهبری جامعه بدان سمت شکل نمی گیرد و یا آنکه پایدار نمی ماند.
حضرت امام، در جوامع اسلامی وحدتی را پایدار و مقدس می دانست که بر محورهای خدشه ناپذیر استوار باشد و می فرمود: با وحدت اسلامی تحت تعالیم قرآن مجید با هم مجتمع باشیم. مهم این نیست که همه با هم در یک امری مجتمع باشید و متفرق نباشید، امر خدا به این است که همه با هم اعتصام به حبل الله کنید. انبیاء نیامده اند که مردم را در امور با هم مجتمع کنند انبیاء آمده اند که همه را در راه حق مجتمع کنند.
امام، وحدت را یک تکلیف الهی و وظیفه ای شرعی برای آحاد ملت می دانست و در این میان مسئولیت مضاعف برای علما و روشنفکران و حکام بلاد اسلامی قائل بود و فصلی خاص از پیامهای عمومی ایشان همواره به همین مهم اختصاص داشت. حضرت امام معتقد بود که برای تحقق وحدت و تحکیم آن می بایست بهای لازم پرداخت شود و خود پیشقدم این راه بود. طبعاً در این جا مجال بازگوئی فرازهای منتخب از رهنمودهای آن حضرت درباره هر یک از ابعاد و مراتب وحدت وجود ندارد.
حضرت امام در مواضع خویش در باب وحدت به همان اندازه که به ضرورت و اهمیت آن سفارش کرده است بر توجه به لوازم آن نیز تأکید داشت و معتقد بود که اتحاد بدون تحقق زمینه ها و راهبری جامعه بدان سمت شکل نمی گیرد و یا آنکه پایدار نمی ماند.
آری انقلاب اسلامی و ره آوردهای آن حجت را بر ما تمام کرده است. پیروزیهای امام و نهضت جهانی اسلام مصداقی کامل بر این کریمه شریفه است که (کم من فئه قلیله غلبت فئه کثیره باذن الله) حضرت امام بارها در شرایط سخت و به ظاهر نومید کننده مبارزه، به ما آموخت و گوشزد کرد که کمیتها و آمار عوامل مادی و ظاهری در میدان تقابل حق و باطل تعیین کننده نیستند، آنچه که مهم و اساسی است آگاهی و بیداری و انگیزه و اخلاص، و عمل به تکلیف است. اگر امروز جوامع اسلامی به درستی تشخیص داده اند که چاره دردها و تنها راه حل نجات از بن بستها و عقب ماندگیهای کنونی، بازگشت به هویت اسلامی خویش و تشکیل دوباره امت واحده به معنای واقعی آن است، پس هراسی به خود راه ندهیم و مأیوس نباشیم.
بیایید پیشگامان این جهاد مقدس باشیم. این ننگ بزرگی است که پیروان پیامبر رحمت و وحدت با جمعیتی انبوه و منابعی سرشار و موقعیتهایی استثنایی در آتش تفرقه و اختلاف بسوزند و دشمنان دین خدا و انسانیت بر این پراکندگیها بخندند و بر امتی که قرنها طلایه دار تمدن و فرهنگ واقعی بود فخر فروشند و منابع آنان را به یغما برند.
امروز کتاب خدا بی آنکه حتی حرفی بر آن افزوده و یا کاسته شود در میان فرق اسلامی است، آئین و سنت پیامبر اکرم(ص) منشور هدایت و راهنمای عمل ماست.
قبله واحد، شعار واحد، نماز و مناسک واحد و صدها شعائر بزرگ اسلامی مورد اعتقاد همه مذاهب اسلامی است که می توانند محورهایی استوار و جاودانه برای تشکیل امتی نمونه و واحد باشند. مردم، مشکل و گناهی از این ناحیه ندارند. این علما و روشنفکران و زمامداران بلاد اسلامی هستند که می بایست رسالت خویش را در این شرایط خطیر اکتفا کنند.
آمریکا و اسرائیل به چیزی کمتر از محو اسلام و سلطه بر همه بلاد اسلامی راضی نمی شوند. بیائید به جای دل بستن به این پیمانهای عنکبوتی و سست که تا مرحله حفظ منافع غاصبان قدس و حامیان آن حمایت می شوند، به پیمان گسست ناپذیر اخوت اسلامی دل ببندید. بیائید خاطره امت واحده را دوباره تجدید کنید.
من با تأسی به حضرت امام و به سهم خویش اعلام می کنم: مردم ایران و مسئولین نام جمهوی اسلامی دستهای خویش را برای عقد اخوت و پیمان وحدت با عموم ملتهای مسلمان و دولتهایی که منفعت دشمنان دین خدا را بر منافع امت اسلام ترجیح نمی دهند، دراز کرده و آماده اند همچون گذشته بهای لازم را برای پیشدمی در این راه بپردازند.
در پایان سخن بار دیگر خود و شما و همه دلسوختگان و مسلمان را نسبت به خطیربودن شرایط کنونی جهان اسلام هشدار می دهم و این تذکر رهائی بخش الهی را یادآور می شوم که:
(واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتفرقوا و اذکرو نعمه الله علیکم ادکنتم اعداءً فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخواناً و کنتم علی شفا حفره من النار فانقذکم منها)
مرحوم سید احمد خمینی
سامانه پیامک: ۳۰۰۰۷۰۰۲۲۰
