استکبار جهانی در صدد ایجاد تفرقه و دشمنی در میان کشورهای اسلامی است. کشورهای جهان اسلام باید ضمن احترام به اختلاف نظرهای یکدیگر به نقاط وحدت بیشتر توجه کنند تا به صورت قدرتمند در جهان ظاهر شوند. در صورت ضرورت اتحاد جهان اسلام، با غلامرضا سنجابی، مدرس عالی گروه علمی معارف در دانشگاه علوم پزشکی ارتش و نویسنده کتاب «روش مناسب و کاربردی مدیریت اسلامی» به گفتگو نشستیم.
وی گفت: باید این حقیقت و این واقعیت بسیار تلخ را بپذیریم که در هیچ جهانی مثل جهان اسلام دارای از هم گسیختگی و تفرقه، نیستیم.
وی ادامه داد: اروپایی‌ها بعد از آن سالهای قبل که مشغول جنگ‌های مختلف بین خودشان بودند بعد از جنگ جهانی دوم به این نتیجه رسیدند که اگر با هم یک اتحادی داشته باشند، به نفع شان است و در نهایت به اتحاد رسیدند و ما الان شاهد وجود اتحادیه اروپا هستیم همه با هم زندگی می‌کنند و با هم جنگی ندارند جز رقابت‌های مختلف در زمینه‌های مختلف علمی، فضایی و امثالهم. اما جهان اسلام هنوز به این واقعیت پی نبرده است که باید برای ادامه حیات خویش به این مرحله از درک و تامل و پذیرفتن واقعیت زندگی در جهان امروز برسد که دست از این جنگ و خونریزی بین خود بردارند.
سنجابی افزود: الان می‌بینیم که در جهان اسلام به طور متداول ما هیچ وقت به طور معمول شاهد یک زمان آرام و بدون جنگ و خونریزی نیستیم. حداقل پنجاه سال است که ما به طور مداوم و معمول شاهد جنگ‌های مختلف عقیدتی یا سرزمینی بین کشورهای اسلامی هستیم و در واقع کشورهای غربی و امریکا حداکثر استفاده را از این جنگ‌ها می‌برند. استکبار جهانی هم در اندیشه ایجاد تفرقه میان امت اسلامی است. این دیگر یک چیز قدیمی است استکبار جهانی در اندیشه این نیست بلکه ایجاد تفرقه کرده است و در این امر هم موفق بوده است و در واقع ما الان نمی‌توانیم به طور واضح بگوییم که در مقام پیشگیری قرار بگیریم سوال شما برای پاسخ جهت رسیدن به انجام پیشگیری است اما آن چیزی که واقعیت دارد این است که استکبار جهانی به طور کامل در بین امت اسلامی توانسته ایجاد تفرقه کند.
وی ادامه داد: در خیلی از کشورهای به ظاهر اسلامی و ما الان در یک چالش بسیار مهم تاریخی قرار داریم که واقعاً باید خیلی جدی به این موضوع نگاه کنیم که آیا ما می‌توانیم این چالش را مدیریت کنیم یا نمی‌توانیم .
وی گفت: استکبار جهانی در یک کشوری، قومی که یک تعصب خیلی خاص و جدی‌ای را دارند و از طرفی هم با یک گروه مسلمان دیگر دارای تضاد اعتقادی ریشه‌ای و عمقی هستند را حمایت می‌کند، پرورش می‌دهد آن را راه اندازی می‌کند که علی الظاهر به آرزوهایش برسد، بعد آن را به جان مذهب روبروی خود می‌اندازد و در نهایت یک جنگ بسیار مهمی را ایجاد می‌کند مثل همین قضیه داعش و طالبان و القاعده که نمونه‌های بازر آن هستند که در واقع استکبار جهانی توانسته است از این موضوع برای خودش بهره برداری کامل کند. پس استکبار جهانی، کارش را انجام داده است. حالا آن چیزی هم که باید در واقعیت جهان اسلام در امت اسلامی به آن نگاه کنیم این است که تنها کشوری که توانسته است در این زمینه اصطلاحاً سعی کند که خودش را از دست استعمال استکبار جهانی خارج کند ایران است.
سنجابی ادامه داد: جهان اسلام مثل کشور ایران باید سعی کند از سلطه استعمارگران خارج شود، البته بسیار بسیار سخت است ایران و منیفست انقلاب اسلامی تلاش می‌کند که بخواهد به کشورهای اسلامی راه‌های وصول یا نیل به این استقلال را نشان بدهد. ایران چراغ راهنما و الگوی استقلال برای کشورهای اسلامی شده است.
این استاد دانشگاه گفت: نتیجه مثبت انقلاب اسلامی می‌تواند چراغ امیدی باشد برای سایر کشورهای اسلامی که آنها هم بگویند حالا که ایران انقلاب کرد و با همه این مشکلات دست و پنجه نرم کرد و به موفقیت رسید، پس ما هم بد نیست که به این موضوع فکر کنیم و به تعبیر حضرت امام به دنبال بیداری اسلامی بیفتند در هر صورت استکبار جهانی قطعا تمام تلاش خود را در همه زمینه‌ها و از همه جبهه‌ها خواهد کرد چه جبهه سخت چه جبهه فرهنگی چه جبهه نرم چه جبهه اجتماعی و چه جبهه علمی که به هر طریق این کشورهای اسلامی را مانند یک موجود وابسته نسبت به خود وابسته نگه دارد و به هیچ وجه هم راضی نخواهد شد که این کشورها به سمت استقلال علمی پیش بروند.
نویسنده کتاب «روش مناسب و کاربردی مدیریت اسلامی» گفت: در هر صورت اینها برای اینکه بخواهند از استقلال کشورهای اسلامی و کلا استقلال جهان اسلام جلوگیری کنند قطعاً و قطعاً از هر طریقی نسبت به اختلافات مختلف در قومیت‌های مختلف جهان اسلام حتماً تلاش جدی خواهند کرد.
وی ادامه داد: علما و مراجع مخصوصا چه اهل تسنن چه اهل تشیع به هیچ وجه نباید در رابطه با ایجاد تفرقه حتی یک کلمه حرف بزنند. اهل تشیع نباید به لعن و نفرین بعضی از افراد در اهل تسنن بپردازد و اهل تسنن نباید بعضی از موضوعات با اهل تشیع را مطرح کند.
این کارشناس دینی افزود: آن چیزی که مهم است این است که آن مبانی وحدت و آن موضوعات کاملا مشترک و درستی که در زمینه‌های مختلف احکام، توحیدی، اعتقادی و اخلاقی در جهان اسلام وجود دارد به قدری زیاد است که اصلاً نیازی به توجه به موضوعات تفرقه برانگیز نیست. باید مسئولان نظام در کشورهای اسلامی به شدت از این موضوع پرهیز کنند و به شدت هم مسلمانان را اعم از شیعه و سنی توصیه کنندکه به هیچ وجه در هیچ زمینه‌ای نباید بین خودشان حساسیت ایجاد کنند.
وی گفت: در کشوری مثل هند، تعداد بسیاری از عقاید و مرام‌های مذهبی و غیر مذهبی هستند که همه با هم زندگی می‌کنند. در اروپا هم به همین ترتیب است. حال در جهان اسلام بیشترین تفرقه به دلیل اختلاف بین شیعه و سنی است که مشکلات حادی را ایجاد می‌کند. لذا باید مسئولان کشورهای اسلامی کمک کنند. این وظیفه مراجع است که مسلمانان را اعم از شیعه وسنی هدایت کنند که به هیچ وجه به دنبال ایجاد حساسیت بین خودشان نباشند
وی اظهار داشت: شاید بیشترین مسئولیت در کشور ایران متوجه علمای شیعه است. ایجاد هر حساسیتی که از طرف علما و زعمای شیعه صورت می‌گیرد جامعه و جهان اسلام در فرقه اهل تسنن به شدت واکنش نشان می‌دهند و باعث دور شدن از شیعه و تفرقه بیشتر خواهد شد. پس بد نیست که بگوییم که بیشترین وظیفه در اینجا باز متوجه کشور ایران است که در زمینه وحدت بیشتر تلاش کند. مناسبتهایی مانند روز قدس هفته وحدت که امام(ره) بدانها تاکید داشتند. اینها خودشان موضوعات خیلی مهمی هستند که می‌تواند وحدت را بیشتر کند.
وی ادامه داد: من مخصوصا یک پیشنهاد دارم و آن این است که کشورهای اسلامی برای اینکه بیشتر با هم آشنا بشوند، تبادل علم با هم داشته باشند. یعنی ما دانشجویانی از کشورهای اسلامی مثل عربستان، ترکیه، پاکستان و قطر را در دانشگاه‌های خودمان مورد پذیرش قرار بدهیم تا آنها به کشور ما بیایند و این دوری فرهنگی و اعتقادی خودبخود از بین برود. مثال عرض کنم در شهری مثل کرمانشاه هم شیعیان هستند هم اهل تسنن و مذهب شافعی که با هم زندگی می‌کنند. چون با هم هستند و همدیگر را می‌شناسند خیلی مشکلی با همدیگر ندارند لذا اگر ما دانشجو به کشورهای دیگر بفرستیم آنها به کشور ما بفرستند، خود این یک تبادل و تعامل فرهنگی صورت می‌گیرد که خودبخود شناختی که از هم پیدا می‌کنند. آن حساسیت هم به طور معمول کمتر خواهد شد.
سنجابی گفت: در مذهب در مسائل اعتقادی و فقهی ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، اختلاف نظر داریم و این امر تقریباً طبیعی است، اما چون آن اهداف کلی یکی است اصلاً مهم نیستند در جهان اسلام هدف اصلی اعتقاد به وحدانیت پروردگار، ارسال رسل، اعتقاد به قیامت و معاد، نماز و قبله است. اینها مبانی بسیار قوی برای ایجاد وحدت هستند، اما از نظر شکلی ممکن است در بعضی مسائل فقهی و اعتقادی، اختلافی مطرح باشند. این اختلاف به هیچ وجه بد نیست و بلکه اجتناب ناپذیر است؛ در زمان حضرت صادق(ع) که شاگران زیادی داشتند، می‌بینیم از شاگردان خود حضرت عده‌ای آمدند مذهب جدیدی را تأسیس کردند .
این استاد دانشگاه افزود: ما نمی‌توانیم به هیچ وجه بگوییم که تمام جهان اسلام نباید با هم در مسائل اعتقادی و فقهی اختلاف نظری داشته باشند، همچنان که نمی‌توانیم به تمام دنیا بگوییم که همه باید با یک زبان حرف بزنند و یک جور لباس بپوشند .
وی در پایان تصریح کرد: پس ما در زمینه‌های مختلف در جهان بشریت اختلاف زیادی داریم. این اختلافات را باید بپذیریم. این اختلافات موجب رشد و حرکت ماست. اما آن اهداف اصلی و آن مبانی اصلی که در جهان اسلام وجود دارد را باید محکم نگاه داریم.
